Kronik Yorgunluk Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kronik Yorgunluk Nedir?

“Kronik yorgunluk nedir?” sorusu uzun süredir var olan ve dinlenmeyle iyileşmeyen bir aşırı yorgunluk hissi olarak yanıtlanabilir. Kronik yorgunluk sendromu ile mücadele eden kişiler genellikle dışarıdan bakıldıklarında hasta bir görünüme sahip değildir. Ancak bu bireyler günlük yaşamları için ihtiyaç duydukları günlük aktiviteleri gerçekleştirmekte dahi zorlanabilir. Hastalar genellikle aşırı yorucu olmayan bir fiziksel aktivite sonrasında uzun süre yatmaya, uyumaya ve dinlenmeye ihtiyaç duyar. Bazı şiddetli durumlarda kronik yorgunluk sendromu bulunan kişilerin yatağa mahkum olması dahi söz konusu olabilir.¹

Kronik Yorgunluk Belirtileri Nelerdir?

Yorgunluk çok sık karşılaşılan bir durumdur ve fiziksel efor, psikolojik etmenler, akut veya kronik herhangi bir hastalık gibi pek çok faktör yorgunluğu beraberinde getirebilir. Ancak durumun kronik yorgunluk sendromu olarak tanımlanabilmesi için aşırı yorgunluk halinin en az altı aydır süregelen bir durum olması gerekir. (5) Kronik yorgunluğun yaygın görülen spesifik belirtilerinden bazıları ise şunlardır:

Efor Sonrası Halsizlik

Kronik yorgunluk sorunu olan kişilerde zihinsel, duygusal veya fiziksel çabanın ardından hastalığın semptomlarında kötüleşme görülür. Efor sonrası halsizlik olarak adlandırılan bu durum genellikle aktiviteden sonraki 12-24 saat içerisinde başlar. Günler veya haftalar boyunca devam edebilir.⁶

Hafıza ve Düşünme Sorunları

Kronik yorgunluk sendromu ile mücadele eden kişilerde konsantrasyon güçlüğü ve unutkanlık gibi bilişsel performansa ilişkin sorunların görülme olasılığı yüksektir.⁵

Kas ve Eklem Ağrıları

Kronik yorgunluğun fiziksel semptomları arasında çeşitli ağrılar yer alabilir. Vücudun çeşitli bölgelerini etkileyen kas ağrıları, kızarıklık veya şişliğin eşlik etmediği çoklu eklem ağrıları, sık sık tekrar eden baş ağrıları gibi ağrı türleri görülebilir.⁵

Baş Dönmesi

Tansiyon düşüklüğü ve sık görülen baş dönmesi, kronik yorgunluğa genellikle eşlik eder. Aynı zamanda ortostatik intolerans adı verilen, yatar veya oturur pozisyonda iken ayağa kalkıldığında görülen sersemlik ve baş dönmesi sorunu da bu kişileri etkileyebilir.⁵

Uyku Problemleri

Kronik yorgunluğun etkilediği bireylerde uyku sorunları oldukça yaygın görülür. Kişiler uzun süre uyumalarına rağmen uykusunu almış olarak uyanmayabilir, gün içerisinde sık sık uykulu hissedebilir veya uykuya dalmakta güçlük çekebilir.^2,5

Kronik Yorgunluk Neden Olur?

“Kronik yorgunluk neden olur?” sorusu kendini sürekli yorgun, bitkin hisseden kişiler tarafından sıklıkla sorulur. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte kronik yorgunluğun oluşumunda etkili olabileceği düşünülen risk faktörleri arasında şunlar yer alır:²

• Genetik yatkınlık
• Geçirilen bakteriyel veya viral enfeksiyonlar
• Enerji metabolizmasına, yani vücudun karbonhidratlar ve yağlar gibi besin öğelerinden enerji elde etme etme sürecine ilişkin sorunlar
• Fiziksel veya duygusal travmalar

Kronik Yorgunluk Sendromu Teşhisi Nasıl Konulur?

Kronik yorgunluk sendromuna ilişkin semptomlar birçok farklı hastalık türü ile paralellik gösterir. Anemiler, vitamin ve mineral eksiklikleri, depresyon gibi psikiyatrik durumlar, kronik hastalıklar gibi pek çok durum buna örnek olarak gösterilebilir. Bu benzerlikler hastalığın teşhisini zorlaştırabilir. Bazı hastalarda semptomlar zaman zaman iyileşip bazı dönemlerde şiddetlenebilir. Dolayısıyla hastalığın teşhisi için kapsamlı bir tıbbi muayene yapılması ve hastanın tıbbi öyküsünün detaylı olarak dinlenmesi oldukça önemlidir. Mevcut hastalıklar hakkında hekime mutlaka bilgi verilmeli, semptomların şiddeti, ortaya çıkış dönemleri ve artıp azalma eğilimine ilişkin bilgiler doktora net bir şekilde aktarılmalıdır. Farklı hastalık olasılıklarının ayırt edilebilmesi için kan testleri, bazı görüntüleme tetkikleri gibi tanı yöntemlerinden yararlanılabilir. Farklı hastalık olasılıkları da ekarte edildikten sonra eldeki bulguların eşleşmesi halinde kronik yorgunluk teşhisi konulabilir.¹

Kronik Yorgunluk Nasıl Geçer?

Kronik yorgunluk sendromunun doğrudan belirlenmiş bir tedavisi yoktur. Ancak kişileri yoğun şekilde etkileyen semptomların yönetimi için çeşitli tedavi yaklaşımları belirlenebilir. “Kronik yorgunluk nasıl geçer?” ve “Kronik yorgunluk sendromu nasıl geçer?” sorularına yanıt olarak verilebilecek bazı uygulamalar arasında şunlar yer alır:

Efor Sonrası Halsizliğin Yönetimi

Efor sonrası halsizliğin yönetilebilmesi için aktivite ve dinlenme zamanları arasında bir denge olmalıdır. Yapılan aktiviteler ve yaşanan yorgunluk semptomlarına ilişkin bir günlük tutularak ne kadar aktivitenin kronik yorgunluk semptomlarını ne şekilde etkiliyor olduğu takip edilebilir. Başlangıçta aşırıya kaçmadan aktif olmaya çalışılabilir, aktivite düzeyi yavaş yavaş artırılarak aktif bir yaşam tarzı da oluşturulabilir.²

İlaç Tedavisi

Ağrıların yönetimi için çeşitli ağrı kesici ilaçlar, ortostatik intoleransın yönetimi için kalp ritmini ve tansiyonu düzenleyici ilaçlar, depresyon ve benzeri psikiyatrik sorunlarla mücadele için ise antidepresan içerikli ilaçlarla tedavi uygulanabilir. Ancak doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık profesyoneline mutlaka danışılmalıdır.²

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Bazı yaşam tarzı değişiklikleri semptomların azaltılmasına önemli düzeyde katkı sağlayabilir. Beslenme düzenine dikkat etmek, kafein, nikotin ve alkol alımını sınırlandırmak veya tamamen bırakmak uykusuzlukla mücadeleye yardımcı olabilir. Ayrıca uyku saatlerinin düzenlenmesi de kronik yorgunluk semptomlarını belirgin şekilde azaltabilir.⁵

Alternatif Tıp Yaklaşımları ve Takviyeler

Masaj, akupunktur, yoga gibi çeşitli uygulamalar, kronik yorgunlukla ilişkili ağrıların ve diğer semptomların yönetilmesi açısından fayda sağlayabilir. Yine aynı şekilde bazı besin takviyeleri de bağışıklığın güçlendirilmesi ve kronik yorgunluk sorununun önüne geçilmesi açısından olumlu etkiler sağlayabilir. Herhangi bir alternatif tıp uygulamasına veya besin takviyesine başlanmadan önce hekime danışılmasında fayda vardır.⁵

Kronik Yorgunluk ve Bağışıklık Sistemi Arasında Bir İlişki Var mıdır?

Kronik yorgunluk sendromunun gelişim mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Ancak hastalığın gelişim aşamasında etkili olduğu düşünülen faktörlerden bir tanesi de bağışıklık sistemidir. Yapılan bazı araştırmalar viral enfeksiyonlar gibi bağışıklık sistemini zorlayıcı olayların ardından kronik yorgunluğun gelişme ihtimalinin yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Aynı zamanda bağışıklık sisteminin verdiği abartılı tepkilerin ya da tam tersine zayıf bir bağışıklık sisteminin de kronik yorgunluğun gelişiminde rol oynayabileceği üzerinde durulmaktadır. Bu nedenle bağışıklık sisteminin sağlıklı ve güçlü tutulması faydalı olabilir.^3,4,5

Kronik Yorgunluk İçin Hangi Doktora Gidilir?

“Kronik yorgunluk için hangi doktora gidilir?” sorusu da sürekli yorgun hisseden kişilerin sıklıkla sorduğu bir diğer sorudur. Kronik yorgunluk diğer hastalıklardan ayırt edilmesi güç olabilen bir durumdur ve bu nedenle bir dizi sağlık kontrolüne ihtiyaç duyabilirsiniz. Yukarıdaki gibi kronik yorgunluk belirtileri yaşıyorsanız öncelikle aile hekiminize başvurarak genel sağlık taramalarınızı yaptırmayı, rutin kan tahlillerinizi vermeyi tercih edebilirsiniz. Depresyon gibi ruhsal sorunlar, stres, romatolojik hastalıklar, nörolojik bozukluklar veya beslenmeye ilişkin sorunlar gibi pek çok durum yorgunluk belirtilerinin oluşmasında etkili olabilir. Bu nedenle genel bir değerlendirmenin ardından farklı tıbbi birimlere yönlendirme yapılarak daha detaylı araştırma yapılabilir. Buna göre tedavi planı da şekillendirilebilir.⁶

Kronik yorgunluk için vitamin ya da kronik yorgunluk için bitkisel çözüm arayışında iseniz öncelikle hekiminize danışarak yaşadığınız semptomlara yönelik bir muayeneden geçmenizde fayda vardır. Hekiminizin vereceği öneriler doğrultusunda gerekli uygulamalara başlayarak kronik yorgunluk semptomlarının önüne geçebilirsiniz. Konuyla bağlantılı “Bağışıklık Sistemi Çökerse Ne Olur?”, “Sağlıklı Yaşam İçin Uykunun Önemi” ve “Bağışıklığı Güçlendiren Besinler” gibi diğer konu başlıklarımızı da inceleyerek yaşadığınız sorunlarla mücadelenize yardımcı olabilecek farklı bilgiler edinebilirsiniz.

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.