Klima Hasta Eder mi?
“Klima hasta eder mi?” sorusunun yanıtı tamamen doğru kullanımla ilişkilidir. Klimalar hem ısıtma hem de soğutma özelliğine sahiptir. Ancak çoğunlukla yaz aylarında serinleme amacıyla tercih edilir. Ortamı serinleterek sağlıksız düzeyde yüksek ortam ısılarını önleyen klimalar aynı zamanda hava kirleticilerini filtreleyerek daha sağlıklı bir hava solumanızı sağlar. Ancak bunun için klimaların bakımları düzenli aralıklarla yaptırılmalı, filtreleri ile gerekli sıklıkla değiştirilmeli veya temizlenmelidir. Temiz olmayan, bakımı yapılmayan klima üniteleri içeriğinde küf, toz, alerjen maddeler gibi pek çok mikropartikülü biriktirerek havaya verir. Buna bağlı olarak cilt kuruluğu, alerji, astım, enfeksiyonlar gibi sağlık sorunları açısından risk oluşturabilir. Aynı zamanda aşırı ısıtma ve soğutma, farklı ısılar arasında odadan odaya geçiş, terliyken klimaya doğrudan maruz kalma gibi pek çok durum da hastalanmanıza neden olabilir. Bu nedenle klima kullanan kişiler doğru kullanım konusunda çok dikkatli olmalıdır.1
Klima Neden Hasta Eder?
Klima kullanımı iyi bir şekilde yönetilmediğinde halk arasında klima hastalığı olarak adlandırılan sağlık sorunu ortaya çıkabilir. Klimalardaki potansiyel sağlık risklerinden bazıları özellikle filtrelerin ve klima içi kanalların kalitesine ve temizliğine bağlıdır. “Klima neden hasta eder?” sorusuna yanıt olarak verilebilecek, klima hastalıkları için oluşum mekanizmalarından bazıları şöyledir:1,2,3
- Kirli klima filtreleri küf, mantar veya diğer mikroorganizmalarla dolu olabilir. Bu filtreler değiştirilmeden klima kullanıldığında filtrelerdeki mikroorganizmalar her kullanımda havaya yeniden verilir. Bu havanın solunması, solunum yolu enfeksiyonlarına ve bazı alerjik hastalıklara yol açabilir.
- Klima içerisinde yer alan filtreler aynı zamanda bazı hava kirleticilerinin hava dolaşımından filtrelenmesi için tasarlanmıştır. Bu filtreler üretici tavsiyelerine göre temizlenmemesi veya değiştirilmemesi halinde işlevini yerine getiremez. Böylece astım, alerji ve diğer bazı solunum semptomlarını tetiklenebilir.
- Klimalar ısıyı düşürürken ortamdaki nem oranını da azaltır. Bu durum cilt kuruluğu, atopik dermatit (egzama) gibi bazı cilt hastalıkları açısından risk oluşturabilir. Aynı zamanda nemsiz havanın sürekli solunması da solunum yollarını hastalıklara yatkın hale getirebilir. Klimanın kapatıldığı aralarda ortamın havalandırılması bu nedenle oldukça önemlidir.
Sıcak bir ortamdan ani olarak soğuk, klimalı bir ortama geçiş yapmak solunum sistemi üzerinde olumsuz etkiler oluşturur. Yapılan bazı çalışmalar 5 derece ve üzeri sıcaklık farklılığı olan ortamlar arasında geçiş yapmanın özellikle de solunum yolu hastalıklarının semptomlarını alevlendirdiğini göstermiştir. Terli olmak bu durumu daha da şiddetlendirir. Dolayısıyla sağlığın korunması adına sıcaklığı farklı olan ortamlar arasında geçiş yaparken dikkatli olunmalı, gerekirse klima bir süre kapatılmalı veya kişi üzerine doğrudan gelmeyecek şekilde ayarlanmalıdır.
Klima Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Halk arasında klima hastalığı olarak adlandırılan durum bir soğuk algınlığı, alerjik reaksiyon veya klimanın semptomlarını şiddetlendirdiği astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi birçok ihtimali içerir. Genel olarak klima karşısında kalmaya bağlı olarak gelişmesi nedeniyle klima hastalığı şeklinde adlandırılır.
Klima hastalığı belirtileri ise şunları içerebilir:4
- Öksürük ve hapşırma
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Ateş
- Gözlerde sulanma
- Burun tıkanıklığı ve hırıltı
- Sindirim sistemine ilişkin sorunlar
Klimadan Hasta Olmamak İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
“Klima insanı hasta eder mi?” sorusu, bazı önemli noktalara dikkat etmeksizin klima kullanan kişiler için evet olarak yanıtlanabilir. Doğru ve bilinçli klima kullanımı, hasta olmamak için çok önemlidir. Klimanın hasta etmemesi için dikkat edilmesi gerekenler ise şu şekilde sıralanabilir:
Ortama Girer Girmez Klimayı Açmayın
Klima kullanımı konusunda yapılan yanlışlardan bir tanesi odaya girer girmez klimayı çalıştırmak ve önünde durmaktır. Özellikle de dışarıdan geldiğinizde veya hareket halindeyken dinlenme haline geçtiğinizde bu davranış hastalıklara davetiye çıkarabilir. Bunun yerine klimayı açmadan önce kısa bir süre odada dinlenerek vücut ısısının düşmesini bekleyebilirsiniz. Bu süre zarfında ellerinizi ve yüzünüzü yıkayarak vücut ısısının düşmesini destekleyebilir, serinleme ihtiyacınızı azaltabilirsiniz.5
Klimanın Sıcaklık Derecesine Dikkat Edin
Klima kullanırken sıkça yapılan bir diğer hata ise çok düşük sıcaklık derecelerini tercih etmektir. Hızlı bir şekilde serinlemek için klimayı 18-19 derece gibi düşük bir ayarda açmanız ani bir soğukla karşı karşıya kalmanıza neden olacağından hastalık riskini artıracaktır. Bunun yerine yaz aylarında klimayı 23-24 derecenin altına indirmemeye özen gösterebilirsiniz.5
Klimanın Açısını Doğru Şekilde Ayarlayın
Klimanın hasta etmemesi için açısının doğru şekilde ayarlanması gerekir. Klima açısı doğrudan kişi üzerinde olmamalı, kanatlar havayı tavana veya zemine yönlendirecek şekilde ayarlanmalıdır. Aynı zamanda fan ayarı da çok yüksek tutulmamalıdır. Bu sayede klima çarpması riski azaltılabilir.5
Kapı ve Pencereleri Kapatın
Klima çalıştırılırken odanın kapı ve pencereleri kapalı olmalıdır. Bu yalnızca elektrik tasarrufu için değil, klimalı ortamdaki havanın temizliği için de önemlidir. Klimalar ortamdaki toz, alerjen gibi partikülleri filtre ederek havayı temizler. Ancak bunun için kullanım sırasında kapı ve pencereler kapalı olmalıdır.1
Nem Oranına Dikkat Edin
Klimaların odayı hızlı bir şekilde serinletmesi sırasında odanın nem oranında da düşüş söz konusu olur. Çünkü ısının ortamdan uzaklaştırılabilmesi için nem oranının düşmesi gerekir. Bu durum ciltte kurumaya, atopik dermatit gibi cilt hastalıklarında şiddetlenmeye neden olabilir. Özellikle de düzenli olarak klima kullanıyorsanız cildinizde kurumayı ve nemin hapsedilmesi için gerekli olan cilt bariyerinin bozulmasını önlemelisiniz. Bunun için kokusuz, sağlık açısından uygun içeriğe sahip nemlendirici krem veya merhemlerden yararlanabilirsiniz.1
Odayı Sıkça Havalandırın
Klima hasta ediyor diyorsanız almanız gereken son önlem ise klimayı kullandığınız odayı sık sık havalandırmaktır. Klima kullanılırken kapı ve pencerelerin kapalı tutulması gerektiğinden klimanın kapalı olduğu süreçlerde ortam mutlaka havalandırılmalıdır. Bu sayede havasızlık önlenebilir, odanın havası daha temiz ve sağlıklı tutulabilir.5
Klimanın Bakımını Düzenli Olarak Yaptırın
Hem klimanın kullanım ömrünü uzatmak hem de klima hastalığı gibi durumları önlemek adına cihazların bakımı ve temizliği düzenli olarak yapılmalıdır. Bunun için klimada yer alan havalandırma delikleri ve filtreler profesyonel klima bakımı uygulayıcıları tarafından üç ayda bir veya cihazın kullanım talimatlarına uygun şekilde temizlenmelidir. Aşınmış ve yıpranmış filtreler yenileri ile değiştirilmelidir.2
Klimalar, doğru kullanıldığında hastalık riski oluşturmadığı gibi havayı temizleyerek daha sağlıklı bir yaşam veya çalışma ortamı oluşturmanıza yardımcı olabilir. Bu nedenle yukarıdaki önlemleri alarak klimalarınızı sağlıklı bir şekilde kullanmaya devam edebilirsiniz. Klima hastalığı veya klima çarpması ile mücadele ediyorsanız konuyla ilişkili olabilecek “Soğuk Algınlığı Nasıl Geçer?”, “Soğuk Algınlığına İyi Gelen Çaylar” ve “Dengeli beslenmenin faydaları” başlıklı içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.