Ekinezya Nedir? Ekinezya Faydaları

Ekinezya Nedir?

Anavatanı Kuzey Amerika olan ve Amerikan yerlileri tarafından geleneksel tıpta yüzyıllardır kullanılan ekinezya, tüm dünyada en popüler tıbbi bitkilerden biridir. Papatyagiller (asteraceae) bitki familyasında yer alan ekinezyanın toplamda dokuz farklı çeşidi vardır. Ancak yalnızca echinacea purpurea, echinacea angustifolia ve echinacea pallida isimli ekinezya türleri, tıbbi bitki olarak kabul edilir. Takviye edici gıdaların ve ekinezya içerikli diğer ürünlerin üretiminde bu üç ekinezya türü kullanılır.¹ Pembe veya mor çiçekli bir bitki olan ekinezyanın uzun sapları vardır. Çiçeğin konik şekildeki baş kısmındaki dikenler, bir kirpiye benzetildiği için adını Yunanca ‘kirpi’ anlamına gelen ‘echinos’ sözcüğünden alır. ² Hatta ekinezya çiçeği, bu dikkat çekici görünümü nedeniyle kirpi otu olarak da anılır. 

Ekinezya faydaları, bitkinin içeriğinde bulunan bileşiklerden kaynaklanır. Özellikle polisakkaritler, glikoproteinler, alkamidler, uçucu yağlar ve flavonoidler, ekinezya bitkisinin faydaları söz konusu olduğunda öne çıkan bileşiklerdir. Bitkinin kökünde bulunan bileşikler, üst kısımda bulunanlardan farklıdır. Örneğin, kökler uçucu yağların yüksek konsantrasyonlarına sahipken bitkinin toprağın dışında bulunan kısımları daha çok polisakkaritleri içerir. Tüm bu aktif bileşiklerin kombinasyonu, ekinezyanın geniş bir yelpazeyi kapsayan çeşitli faydalarıyla ilişkilendirilir.^{2 3}

Ekinezya Faydaları Nelerdir?

Arkeologlar, Amerikan yerlilerinin 400 yıldan fazla bir süredir ekinezyayı enfeksiyonları ve yaraları tedavi etmek için kullanmış olabileceğine dair kanıtlar bulmuştur. Peki, ekinezya ne işe yarar? Ekinezya faydaları üzerine odaklanan çalışmalar, genellikle bitkinin iltihaplanmayı azaltmaya katkı sağlama, bağışıklık sisteminin normal işleyişini destekleme, kan şekeri seviyesini düşürmeye yardımcı olma gibi özelliklerine odaklanmıştır.¹ Ekinezya bitkisi ile ilgili araştırmalar uzun yıllardır aktif olarak sürse de mevcut veriler ışığında öne çıkan ekinezya faydaları şunlardır:

Bağışıklık Sisteminin Normal Fonksiyonlarını Destekleyebilir

Ekinezya faydası denildiğinde ilk akla gelen bağışıklık sistemi üzerindeki potansiyel etkileridir. Pek çok çalışma, ekinezyanın bağışıklık sistemine enfeksiyonlarla mücadelede yardımcı olabileceğini ve bu sayede hastalık sürelerinin kısalabileceğini ortaya koymuştur. Ekinezya bitkisi, içerdiği bileşiklerle vücutta enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemini destekleyen beyaz kan hücrelerinin oluşumuna da yardımcı olabilir.⁴

Soğuk Algınlığı Semptomlarını Azaltmaya Yardım Edebilir

Ekinezya faydaları arasında soğuk algınlığını önlemek ya da soğuk algınlığı semptomlarını azaltmak öne çıkar.¹ Soğuk algınlığı nasıl geçer? sorusunun yanıtlarından biri de, ekinezya kullanımı olabilir. Özellikle soğuk algınlığının ilk günlerinde ekinezya kullanımı, semptomların şiddetini azaltabilir ve süresini kısaltabilir.²

Enfeksiyonlarla Mücadeleye Katkı Sağlayabilir

Ekinezya, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını desteklediği gibi çeşitli enfeksiyonlarla mücadelede de etkin rol oynayabilir. Bazı araştırmalar, ekinezyanın idrar yolu ve kulak enfeksiyonlarının tedavisine katkı sağlayabileceğini göstermiştir. Ayrıca ekinezya ekstresi içeren krem ve merhemler, yavaş iyileşen yaraların veya kesiklerin daha hızlı iyileşmesine de katkı sağlayabilir.⁴

Kan Şekeri Seviyesini Düşürmeye Yardımcı Olabilir

Çalışmalar, ekinezya bitkisinin kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini bulmuştur. Echinacea purpurea ekstresinin karbonhidratları sindiren enzimleri baskılayarak kan şekerini düşürebileceğine dair çalışmalar mevcut olsa da bu konuda daha fazla insan katılımlı çalışmaya ihtiyaç vardır.¹

Anksiyetenin Azalmasına Katkıda Bulunabilir

Ekinezya faydaları arasında anksiyetenin azalmasına yardım etme potansiyelini da saymak mümkündür. Araştırmalar, ekinezya bitkisi içeriğindeki alkamidler, rozmarinik asit ve kafeik asit gibi bileşiklerin anksiyeteyi hafifletebileceğini ortaya koymuştur. Ekinezyanın anksiyeteyi hafifletebileceğine dair birden fazla araştırma mevcuttur.¹

Vücuttaki Enflamasyonu Azaltmaya Destek Olabilir

Enflamasyon, vücudun enfeksiyon ya da yaralanma gibi durumlarla mücadelesi sırasında doğal olarak meydana gelen bir durumdur. Ancak vücuttaki enflamasyon, kimi zaman fazlasıyla artabilir ya da olması gerekenden çok daha uzun sürebilir. Uzun süreli ve şiddetli enflamasyon, kronik hastalıklar da dahil olmak üzere pek çok sağlık sorununu beraberinde getirebilir. Araştırmalar, ekinezya bitkisiyle enflamasyonu kontrol altına almanın mümkün olabileceğini göstermiştir.¹

Cilt Sorunlarının Giderilmesinde Rol Oynayabilir

Ekinezya faydaları arasında yaygın cilt sorunlarının giderilmesine destek olması da yer alabilir. Araştırmalar, ekinezya içeren takviye edici gıdaların ve ekinezya ekstresi ile üretilen cilt bakım ürünlerinin akne, egzama gibi sık görülen cilt problemlerinin semptomlarını azaltmaya, saçlı deri de dahil olmak üzere ciltteki kaşıntıyı hafifletmeye ve kırışıklık, sarkma gibi yaşlanma etkilerini geciktirme konularında katkı sağlayabileceğini ortaya koymuştur.^{1 4 5}

Ekinezyanın yanı sıra farklı tıbbi bitkilerin faydalarını merak ediyorsanız Afrika sardunyası faydaları ya da kara mürver faydaları içeriklerimize mutlaka göz atın.

Ekinezya Nasıl Kullanılır?

Ekinezya bitkisinden tablet, kapsül, tentür, krem ve merhem formunda faydalanmak mümkündür. Ayrıca ekinezya diğer bitkiler, vitaminler ve minerallerle birlikte kombinasyonlar halinde de bulunabilir. Ekinezyanın oral yolla kullanılan formlarını yemekle birlikte ve büyük bir bardak su ile alabilirsiniz. Yara iyileşmesinde kullanılan merhemleri, yavaş iyileşen yaralar üzerinde kullanabilirsiniz.² Ekinezya faydaları arasında cilt ve saçla ilgili olumlu etkiler de yer aldığından ekinezya ekstresi, cilt bakım ürünlerinde ve şampuanlarda da kullanılır.5

Ekinezya içeren ürünler, oldukça farklı formlarda olduğundan standart bir dozajdan bahsedilemez. Önerilen dozaj ürünün ambalajında yer alabilir.^{1 4} Yine de ekinezya içeren takviye edici gıda kullanmaya başlamadan önce doz ve kullanım süresi hakkında doktorunuzdan görüş almanız gerekir. Ekinezya bitkisinin kurutulmasıyla elde edilen ekinezya çayının faydaları ile ilgili bilgi edinmek için içeriğimizi okuyabilirsiniz.

Ekinezya Bitkisi Nerede Yetişir?

Ekinezya bitkisi, Kuzey Amerika'ya özgü, çok yıllık bir bitki türüdür. Amerika Birleşik Devletleri'nde ve Kanada’da, özellikle bozkırlar ile açık orman alanlarında yaygın olarak yetişir. Özellikle Kuzey Amerika’nın Orta Batı bölgesinde yaşayan Amerikan yerlileri tarafından yüzyıllardır diş ağrısından cilt sorunlarına, mide ağrısından boğaz ağrısına, pek çok farklı rahatsızlıkta tıbbi bitki olarak kullanılan ekinezya, günümüzde farklı formlarıyla tüm dünyada popüler hale gelmiştir.^{3 4 7}

Ekinezya Çiçeğinin Yan Etkileri Var mıdır?

Ekinezya ekstresi içeren takviye edici gıdaların ağız yoluyla kısa süreli kullanımı muhtemelen güvenlidir, ancak uzun süreli kullanımın etkilerine dair yeterli çalışma yoktur. Ayrıca ekinezya, ilaç etkileşimi açısından da düşük risk taşır.⁶ Ekinezyanın bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların etkinliğini azaltabileceği endişeler bulunduğundan otoimmün hastalıklara sahip olanlar, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullananlar bu bitkiyi kullanmaktan kaçınmalıdır. Güvenirliği konusunda yeterli çalışma olmadığı hamileler ve emziren anneler de ekinezya kullanmamalıdır.²

Ekinezya genel olarak kolay tolere edilse de özellikle sindirim sistemi üzerinde yan etkilere neden olabilir. Ekinezyanın yan etkileri arasında şunlar sayılabilir: 

• Mide bulantısı
• İshal
• Kabızlık
• Cilt döküntüsü
• Ciltte kaşıntı
• Baş dönmesi
• Göz kuruluğu
• Alerjik reaksiyon^{2 4}

Ekinezya içeren takviye edici gıdaları kullandıktan sonra bu yan etkileri yaşarsanız kullanımı hemen bırakmanız, yan etkiler devam ederse doktorunuzla konuşmanız gerekir. Ekinezya, nadir durumlarda ciddi alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Şiddetli alerjik reaksiyon belirtileri yaşayanların acilen en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları önem taşır.¹ Astım ve alerjileri olan kişiler, papatyagiller ailesine ait bitkilere alerjisi olan kişiler, bu olumsuz reaksiyonlar açısından risk altında olabilir.²

Ekinezya Uyku Getirir mi?

Pek çok kaynakta ekinezyanın anksiyeteyi azaltığına dair etkisinden bahsedilse de uykuya dalmayı kolaylaştırdığına dair somut bir kanıt bulunmaz. Ekinezya, uykuya yardımcı olan bitkilerle bir arada kullanıldığında uyku getirdiğine dair bir düşünceye yol açabilir. Ancak ekinezya faydaları arasında uyku sorunlarıyla ilgili herhangi bir olumlu etki yer almaz, yani ekinezya uyku getirmez.³

Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.