C Vitamini Eksikliği Belirtileri: Günlük C Vitamini İhtiyacı

C Vitamini Eksikliği Nedir?

C vitamini, normal vücut fonksiyonlarının yerine getirilmesinde önemli rol oynayan temel bir vitamindir. Günümüzde taze sebze ya da meyve gibi C vitamininden zengin gıdalara ulaşımda zorlukların olmaması ve takviye kullanımının yaygınlığı sayesinde C vitamini eksikliği görülme sıklığı oldukça düşüktür. Ancak yanlış ya da yetersiz beslenme, aşırı alkol tüketimi, sigara ve C vitamini emilimini etkileyen bazı durumlar C vitamini eksikliği meydana getirebilir.Şiddetli C vitamini eksikliği belirtileri ve semptomlarının ortaya çıkması yıllar alabilir. Ancak günde 7 mg ve altında C vitaminin uzun süre alınmaması bazı yaygın belirtilere neden olabilir. ^{1 2}

C Vitamini Eksikliği Neden Olur?

Yeterli ve dengeli bir diyet ile beslenen ve beslenme programında taze sebze ve meyvelere yer veren sağlıklı bireylerde C vitamini eksikliği görülmesi nadir bir durumdur. C vitamini içeren besinleri yeterince tüketmemek en önemli vitamin C eksikliği nedenidir. Buna ek olarak C vitamini suda erir ve ısıdan etkilenir. Besinleri aşırı sıcaklıkta kızartmak, haşlama sularını dökmek gibi hazırlama yöntemleri de C vitamini kayıplarına yol açarak askorbik asit eksikliği meydana getirebilir. Ayrıca bazı kişilerin günlük C vitamini normale göre daha fazladır. Bu kişiler yeterli oranda C vitamini almadıklarında eksikliğe bağlı olarak sorunlar yaşayabilir. C vitamini eksikliği riski taşıyanlar şunlardır:

• Gebelik ve emzirme dönemindeki kadınlar,
• Yüksek ateş ile karakterize enfeksiyon yaşayanlar,
• Hipertiroid hastaları,
• Kronik ishali olanlar,
• Ameliyat geçirenler,
• Yanıkları olanlar,
• Sigara içenler,
• Hızlı yemek yiyenler,
• Alkol ve uyuşturucu bağımlılar,
• Yeme bozuklukları olan kişiler,
• Depresyon veya psikolojik hastalıklar nedeniyle iştahsız olan kişiler,
• Kemoterapi hastaları,
• Bariatrik cerrahi işlemi geçirenler.^{2 4}

C Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

C vitamini; bağışıklık sistemi, sinir sistemi, dolaşım sistemi gibi temel vücut sistemlerinde beyin, böbrek, karaciğer gibi organlarda ve kemik, kıkırdak, cilt gibi dokularda önemli rol oynar. C vitamini eksikliğinde tüm vücut fonksiyonlarını etkileyen semptomlar görülebilir.3 En sık görülen C vitamini eksikliği belirtileri şunlardır:

Kuru ve Pürüzlü Cilt

C vitamini, cilt hücrelerinin canlı, sağlıklı ve gergin olmasını sağlayan kollajen proteinin sentezinde önemli rol oynar. C vitamini düşüklüğü, yeni cilt hücresi ve kolajen sentezini yavaşlatarak kuru ve sağlıksız bir cilt dokusuna neden olabilir.³

Vücut Kıllarında Kıvrılmalar

C vitamini, kıl gelişiminde önemli keratin ve kolajen sentezinde rol oynar. Saçlar uzadıkça yapısı bozulur ve tirbuşon şeklinde farklı bir kıvrılma gözlenir. Aynı zamanda saç dokusu canlılığını ve elastikiyetini kaybederek hassaslaşır ve çabuk kırılır ya da dökülür.³

Saç Köklerinde Küçük Kırmızı Şişlikler

Saç köklerinde saçları besleyen küçük kan damarlarından oluşan foliküller bulunur. C vitamini eksikliği durumunda kan damarları kırılgan hale gelebilir, saç köklerinde kırmızı parlak nokta gibi şişlikler oluşturabilir.³

Kaşık Tırnak

C vitamini demirin vücut tarafından emilimi ve kullanımına destek olur. C vitamini eksikliği durumunda demir eksikliği gelişebilir. Demirin eksik olması kan hücrelerinde oksijen taşıyan hemoglobin sentezini yavaşlatır ve kansızlık meydana gelebilir. Demir eksikliği ya da C vitamini eksikliği durumunda tırnaklar iç bükey form alır ve ince, kırılgan bir yapı sergiler.

Kolay Morarma

Morarma, cilt altı dokudaki kan damarlarının hasar görmesi ya da yırtılması sonucu gelişir. C vitamini eksikliğine bağlı kolajen sentezindeki azalma, kan damarlarının zayıflamasına ve en hafif darbede hasar görüp yırtılmasına neden olabilir. Buna ek olarak yara iyileşmelerinde gecikmeler de C vitamini eksikliği belirtileri arasındadır.³

Eklem ve Kemik ağrıları

Eklemler, kolajen bakımından zengin bağ dokuya sahiptir. C vitamini eksikliğine bağlı kolajen sentezindeki azalma, eklemleri ekleyerek bağ dokusunun güçsüzleşmesine neden olabilir. Eklemlerde ağrı ve şişlikler gözlenebilir. Benzer şekilde C vitamini yeni kemik hücrelerinin sentezinde ve yıpranan kemik dokularının onarımında önemli rol oynar. C vitamini eksikliği yeni kemik hücresi sentezini yavaşlatabilir ve zayıf ve kırılgan kemiklere yol açabilir.³

Diş Eti Kanaması

C vitamini eksikliğinde, diş etinde yer alan kan damarları hassaslaşır ve hafif darbelerde bile kanamaya neden olabilir. İltihaplanma görülebilir ve diş etleri çekilerek diş kaybına neden olabilir.³

Bağışıklık Sisteminde Zayıflamalar

C vitamini bağışıklık sistemi hücrelerinin sentezlenmesi ve sistemin enfeksiyonlarla mücadelesini destekler. C vitamini eksikliğinde bağışıklık sistemi normal fonksiyonlarını yerine getirmekte zorlanır ve vücudun enfeksiyonlara yakalanma riskinde artış gözlenebilir. Buna bağlı olarak, halsizlik, yorgunluk gibi C vitamini eksikliği belirtileri gözlenebilir.³

C Vitamini Eksikliğinde Hangi Hastalıklar Görülebilir?

Günlük C vitamini ihtiyacının karşılanmaması normal vücut fonksiyonlarının yerine getirilmesini engelleyebilir. Peki, C vitamini eksikliğinde ne olur? C vitamini eksikliğinde cilt kıkırdak, ekle ve saç gibi dokuların yapısında bulunan kollajen proteinin sentezi azalır. Saç, tırnak, eklem gibi dokularda yapısal bozukluklar gözlenebilir. Kemik ve diş gelişimi yavaşlayabilir, bağışıklık sistemi normal fonksiyonlarını yapamayabilir ve vücudun enfeksiyonlarla mücadele yeteneği azalabilir. Hastalıklara yakalanma riskinde artış gözlenebilir, cilt ve saç sağlığının korunmasında problemler yaşanabilir.⁵ Peki, C vitamini eksikliğinde hangi hastalıklar görülür?

• Düşük C vitamini seviyeleri, cilt gözeneklerinde keratin birikmesine neden olarak üst kol, uyluk ya da kalçaların arkasında tavuk derisi görünümüne benzeyen ve keratoz pilaris olarak tanımlanan bu duruma yol açabilir.³
• En az 3 ay boyunca düşük miktarda C vitamini seviyelerine sahip olmak iskorbüt adı verilen ve ciddi bir C vitamini yetersizliği olarak kabul edilen bir hastalığa yol açabilir.⁴
• Solgun ve kuru cilt görünümü, yorgunluk, nefes almada zorluk, baş ağrısı ve kaşık tırnaklarla karakterize demir eksikliği anemisi C vitamini eksikliği sonucu oluşabilen bir hastalıktır.³

Günlük C Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?

Günlük C vitamini ihtiyacı yaşa, cinsiyete ve belirli sağlık koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Günlük önerilen C vitamini miktarı şöyledir:

Ayrıca sigara içen bireyler, önerilen günlük C vitamini gereksinimlerine ek olarak günlük 35 mg ekstra c vitamini almalıdır.⁶

Vitamin C Eksikliğine Ne İyi Gelir?

C vitamini eksikliği için yeterli ve dengeli bir diyet C vitamini içeren besinlerle desteklenmelidir. Ancak şiddetli bir yetersizlik söz konusu ise doktor kontrolünde C vitamini takviyeler kullanılmalıdır. Şiddetli C vitamini eksikliğinde çocuklar için günde 300 mg, yetişkinler için ise günlük 500-1000 mg’a kadar C vitamini verilebilir. Peki, yüksek doz C vitamini ne kadar süre kullanılmalı? Genellikle C vitamini eksikliğinin şiddetine bağlı olarak ilk bir iki gün yüksek dozlarda C vitamini takviyeler kullanılır. Bu süreyi takip eden 1 hafta içinde takviyelerin dozları azaltılır.⁷

C vitamini kadar önemli A ve E vitaminleri hakkında ayrıntılı bilgiler için “A Vitamini Eksikliği Belirtileri “ve “E Vitamini Eksikliği Belirtileri” yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.