Vitaminlerde Referans Aralığı Nedir?
Vitamin eksikliklerinin veya toksisitelerinin araştırılmasında vitaminlerin kandaki, idrardaki veya dokulardaki miktarlarını ölçmeye yarayan tahlillere başvurulur. Bunlardan en yaygın yapılanı ise kan testleridir. Bunun için alınan kan örneği üzerinde yapılan incelemede, kanda yer alan vitamin miktarı ölçülür. Herhangi bir klinik laboratuvar testinde olduğu gibi vitamin araştırmasına yönelik tahlillerde de testin yorumlanması, hastanın sonuçlarını referans aralığı ile karşılaştırma yoluyla gerçekleştirilir. Vitaminlerde referans aralığı, bireylerin yaşına, cinsiyetine göre farklılık gösterir. Bu nedenle kişilerin yaşına, cinsiyetine uygun değer aralığına göre bir sonuca ulaşılır.1
Tüm kan testlerinde ve vitamin testlerinde referans aralığı belirlenirken çok sayıda sağlıklı birey üzerinde yapılan kan testlerinin ortalama değeri baz alınır. Bu değer, testin uygulandığı kişinin yer aldığı normal bir popülasyondaki bireylerin %95’inde rastlanan değerleri temsil eder. Ancak yaşam tarzı farklılıkları, alınan tedaviler veya kişiye özgü olan pek çok faktör, bu referans aralığının dışında kalınmasına neden olabilir. Bu nedenle test sonucu referans aralığında olsun ya da olmasın bir kan testinin sonucu, tıbbi öykü ile bir arada değerlendirilerek hekim tarafından yorumlanmalıdır.1
D Vitamini Referans Aralığı Kaç Nedir?
Vitamin D referans aralığı, D vitamini düzeyinin araştırılmasına yönelik olarak uygulanan kan testlerinin değerlendirilmesi için ihtiyaç duyulan alt ve üst sınırları içeren normal aralıktır. Bu referans aralığının altındaki değerler D vitamini eksikliğinin tespitinde, üzerindeki değerler ise D vitamini fazlalığı ve buna bağlı toksisite olasılığının belirlenmesinde kullanılır. Her laboratuvarda D vitamini referans aralığının alt ve üst sınırları için küçük farklılıklar söz konusu olabilir. Ancak genel olarak bakıldığında çocuk ve yetişkinler için belirlenen ortalama D vitamini referans değeri şu şekilde belirtilebilir:2
| Ciddi eksiklik |
<10 ng/mL |
| Hafif ve orta düzey eksiklik |
10-24 ng/mL |
| Optimal değer aralığı |
25-80 ng/mL |
| Toksisite olasılığı |
>80 ng/mL |
Bazı tıbbi kaynaklara göre ise yetişkinlerde 20 ng/mL ve üzerinde tespit edilen D vitamini aralığı iyi bir kemik sağlığı için yeterli görülmektedir. Buna karşın 20 ng/mL’nin altında kalan değerler ise D vitamini düşüklüğü olarak kabul edilir.3
Bebeklerde D Vitamini Referans Aralığı Kaç Olmalıdır?
Bebeklerde D vitamini referans aralığı yetişkinlerle oldukça benzerdir. Hem 0-12 ay aralığındaki bebeklerde hem de bu dönemin ardından gelen erken çocukluk döneminde D vitamini düzeylerinin 20 ng/mL üzerinde tutulması, tercihen ise 30 ng/mL’nin üzerine çıkarılması önerilir. (4) Bebeklik ve çocukluk dönemlerinde hızlı büyüme ve gelişmenin yanı sıra yoğun şekilde devam eden kemik oluşumu nedeniyle yeterli düzeyde D vitamini alınması oldukça önemlidir. Bu yaş grubunda uzun süre boyunca devam eden D vitamini eksikliği kemik ve eklemlerde yapısal bozukluklara neden olan raşitizm sorununu beraberinde getirebilir. Bu nedenle D vitamini alımının yeterli olmasına dikkat edilmeli, yapılacak sağlık kontrollerinde zaman zaman D vitamini ölçümlerine yer verilmelidir.5
Günlük D Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?
D vitamini referans aralığı içerisinde bir vitamin D değerine sahip olabilmek için vücuda günlük olarak yeterli miktarda D vitamini alınmalıdır. Günlük D vitamini alımı, mikrogram (mcg) veya uluslararası birimler (IU) cinsinden olmak üzere iki farklı şekilde belirtilebilir. 1 mcg D vitamini, 40 IU’ya eşittir. Buna göre günlük önerilen D vitamini alımı düzeyleri şu şekildedir:5
| 0-12 ay aralığındaki bebekler |
400 mcg (10 IU) |
| 1-18 yaş arası çocuklar |
600 mcg (15 IU) |
| 70 yaşın altındaki yetişkinler |
600 mcg (15 IU) |
| 70 yaş üzeri bireyler |
800 mcg (20 IU) |
| Hamile veya emziren kadınlar |
600 mcg (15 IU) |
D vitamini alımının iki farklı yolu mevcuttur. Bunlardan ilki günlük beslenme planı içerisinde tüketilen besinler, diğeri ise güneş ışınlarıdır. D vitamini, besinler içerisinde oldukça az miktarda yer alır. D vitamini içeren besinler şu şekilde sıralanabilir:
- Ton balığı, uskumru ve somon gibi yağlı balık türleri,
- Yumurta özellikle de yumurta sarısı,
- Peynir çeşitleri ile diğer süt ve süt ürünleri,
- Mantar çeşitleri,
- Yulaf ezmesi gibi güçlendirilmiş tahıllar,
- Dana karaciğer.
Besinlerin dışında güneş, insan vücudu için en iyi D vitamini kaynaklarından bir tanesidir. Her gün az miktarda da olsa güneş ışınlarına maruz kalmak (cilt sağlığını korumak için güneş koruyucu ürün kullanımına özen göstererek), ideal bir D vitamini değer aralığı seviyesini yakalamak için olmazsa olmazdır. D vitamininin vücutta kalsiyum mineralinin emilimini sağlama, kemik sağlığını koruma, bağışıklık sisteminin fonksiyonlarını destekleme gibi önemli görevleri vardır. D vitamini değerleri yeterli seviyede olmazsa D vitamini eksikliği belirtileri görülebilir.
- Kemik ağrısı,
- Kas seğirmesi ya da kas ağrısı,
- Eklem sertliği,
- Kas güçsüzlüğü gibi durumlar D vitamini eksikliğinin habercisi olabilir.
Tüm bu görevlerin tam olarak yerine getirilebilmesi ve yukarıdaki rahatsızlıkların ortaya çıkmaması için günlük D vitamini alımının yeterli bir şekilde olması gerekir.5,6
Rutin kan testlerinizde D vitamini eksikliği tespit edilmesi halinde hekiminizin de önerisi halinde D vitamini takviyesi kullanımına başlayabilirsiniz. Böylece bir an önce vitamin düzeylerinizin normal aralığa ulaşmasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca D vitamininin faydaları, D3 vitamini faydaları gibi diğer konu başlıklarımızı da inceleyerek vitamin D özelinde daha detaylı bilgiye sahip olabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
.webp){kind=logo}
