Hareketsiz Yaşamın Zararları Nelerdir?
Hareketsiz yaşam, bir kişinin günde altı veya daha fazla saati oturarak ya da yatarak geçirmesi anlamına gelir. Kişi sadece yaşamsal faaliyetleri ve günlük işlerini yerine getirir, önemli bir fiziksel aktiviteden yoksundur. Masa başı bir işe sahipseniz ve gün boyu oturduktan sonra kanepenin üzerinde televizyon izlerken uyuya kalırsanız, uzun süre hareketsiz kalmanın zararları ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Hareketsiz yaşam tarzı, ölümle sonuçlanabilen ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.2 Hareketsiz yaşamın zararları arasında şunlar yer alır:
Kalp Sağlığı Olumsuz Etkilenebilir
Hareketsizliğin en belirgin etkisi kilo almadır. Gün boyu hareket eksikliği yaşayan pek çok insan besinlerle aldıkları kalorileri yakmada zorlanır ve bu durum vücudun yağ depolamasına neden olabilir. Vücuttaki aşırı yağ miktarı, kanda kötü kolesterol seviyesinin ve kan basıncının artmasına yol açarak kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırabilir. Kalp hastalıklarına genellikle diyabet ve böbrek hastalıklarının eşlik etmesi hareketsiz kalmanın zararları arasındadır.3
Kan Akışı Azalabilir
Hareketsiz yaşam, kasların daha az çalışmasına neden olarak esnekliğini kaybetmesine ve sertleşmesine yol açabilir. Kas hareketlerindeki bu kısıtlanma kan akışının da yavaşlamasına neden olur. Bir başka deyişle hareket etmediğinizde kalça, karın, bacak ve diğer tüm vücut kasları gergin kalır. Aktivite eksikliğinden dolayı özellikle bacak damarlarında kanın pıhtılaşma olasılığı artar. Derin ven trombozu olarak tanımlanan bu durum kalp, akciğer gibi organlara kan pıhtısı gitmesi yani pulmoner emboliye neden olabilir.3
Metabolizma Hızını Yavaşlatabilir
Metabolizma, vücudun enerji elde etmek için gerçekleştirdiği kimyasal süreçlerin tamamını kapsar. Her birey, vücudun günlük işlevlerini yerine getirmesi için gerekli enerjiyi besinlerden elde eder ve her bireyin enerji elde etme hızı birbirinden farklıdır. Hareketsiz yaşam, enerji seviyelerinde düşme hissine ve uyuşukluğa neden olur. Hormon dengesizliği, hipotiroidizm, hiperglisemi, insülin direnci gibi uzun süre hareketsiz kalmanın zararları metabolizma hızını yavaşlatır.3,4
Zihinsel Sağlığı Olumsuz Etkileyebilir
Hareket eksikliği, dış dünya ile daha az temas halinde olmanıza neden olabilir. Sosyalliğin azalması depresyon ve anksiyete yaratabilir. Buna ek olarak semansa yatkınlığı ve Alzheimer hastalığına yakalanma riskini artırabilir. Fiziksel aktivite, beyin fonksiyonlarının düzenlenmesinde etkili hormonların üretiminde önemli rol oynar. Mutluluk hormonu olarak bilinen endorfin hormonunun üretimini ve etkinliğini artırabilir. Endorfin hormonu salgılandığında beyindeki mutluluk ile ilgili reseptörler aktifleşir ve ruh hali ile motivasyonu artıran olumlu duyguların tetiklenmesini sağlayabilir.5
Kemik Sağlığını Olumsuz Etkileyebilir
İnsan vücudu birbirine bağlı kemik, eklem ve kasların mükemmel bir uyumundan oluşur. İskelet sistemini oluşturan tüm bu bileşenler vücudun dik durması ve hareket etmesini sağlar. Kemikler vücudun ağırlığını taşıyacak güce sahiptir. Eklemler hareket kolaylığı sağlar ve kaslar tüm vücut dokularını kaplayan ve vücuda hareket yeteneği sağlayan bileşenlerdir. Hareketsizlik, iskelet sistemini oluşturan tüm bu bileşenlerin zamanla zayıflamasına yol açar. Omurga sorunları ve duruş bozukluklarına neden olabilir. Buna ek olarak yaşam kalitesini olumsuz etkileyen osteoporoz hastalığı da sürekli hareketsiz kalmanın zararları arasında yer alır. Kemiklerdeki zayıflamaya bağlı olarak kırıklarla karakterize olan osteoporoz, ölüme yol açabilen ciddi bir sağlık problemidir. Kemik yoğunluğunda azalma yaşanır ve basit bir düşme durumunda bile kemikler kırılabilir.6
Vücut Ağrılarına Neden Olabilir
Tüm günü bilgisayar ve televizyon karşısında oturarak geçirmek ya da cep telefonuyla ilgilenmek boyun, sırt ve omuz kaslarında gerilmelere neden olabilir. Aynı pozisyonda uzun saatler hareketsiz kalmak kas, kemik ve eklemlerin normal duruşlarını bozarak vücut ağrılarına yol açabilir. Aynı zamanda tüm gün oturmak vücudun gece dinlenmeye olan ihtiyacını azaltır ve uykusuzluğa neden olabilir. Geceleri uyumamak ertesi gün kendinize yorgun ve gergin hissetmenize yol açarak stres kaynaklı vücut ağrılarına katkıda bulunabilir.1,3
Bağışıklık Sistemini Olumsuz Etkileyebilir
Sindirim sisteminden dolaşım sistemine, beyin fonksiyonlarının düzenlenmesinde depresyona kadar tüm vücut sistemleri üzerinde hareketsizliğin zararları vardır. Bunlardan biri de bağışıklık sistemi üzerindeki etkisidir. Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlara neden olan mikroorganizmalar ve kimyasal bileşenlerden koruyan doğal bir savunma mekanizmasıdır. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, kişinin hastalıklara yakalanma riskini artırarak genel sağlık durumunun bozulmasına yol açabilir. Hareketsiz yaşam tarzı, vücudun kendini yenileyebilme ve hasar gören dokuları onarabilme yeteneğini azaltır. Bağışıklık sisteminde yer alan organ, enzim, hormon ve diğer hücrelerin fonksiyonlarını yerine getirmesini zorlaştırabilir. Düzenli fiziksel aktivite ile bağışıklık sistemini güçlendirebilir, genel sağlık durumunun korunmasına yardımcı olabilirsiniz. Haftada birkaç gün orta tempolu yürüyüşler ya da yoga, pilates gibi aktiviteler bağışıklık fonksiyonlarının desteklenmesini sağlayabilir.7,8 Bağışıklık sisteminde düşüşe neden olan diğer faktörler hakkında daha detaylı bilgiler için “Bağışıklık sistemi neden zayıflar?” yazımızı okuyabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
