Burun Akıntısı Neden Olur? Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Burun Akıntısı Neden Olur?

Burun akıntısı, burundan mukus bir diğer adıyla sümük akmasıdır. Soğuk ve/veya kuru hava, alerjiler, enfeksiyonlar ve burun dokularının iltihaplanması ile karakterize rinit gibi durumlar burun akması nedenleri arasında sayılabilir. Burun akıntısının kıvamı ve rengi akıntıya neden olan faktöre göre değişiklik gösterebilir. Su gibi burun akıntısı genellikle alerjiler, baharatlı yemeklerin tüketilmesi ya da soğuk havadan kaynaklanabilir. Soğuk algınlığı gibi enfeksiyon kaynaklı durumlarda genellikle yoğun kıvamlı burun akıntısı oluşabilir. Genellikle burun akıntısı geçicidir ancak bazı durumlarda kronik burun akıntısı gözlenebilir.¹ Burun akıntısına neden olan durumlar arasında şunlar yer alır:

Alerjiler

Polen, evcil hayvan tüyü, toz gibi alerjen maddeler genellikle birçok insan için zararsızdır. Ancak bazı insanların bağışıklık sistemi bu maddeleri yabancı olarak tanımlar ve histamin salgılayarak vücudu korumaya çalışır. Histamin alerjen maddeyi dışarı atmaya çalışırken burun, gözler ve boğaz zarlarının iltihaplanmasına, kaşınmasına ve sabahları burun akıntısı gibi semptomlara neden olabilir. Histamin ayrıca sulu kıvama sahip alerjik burun akıntısı meydana getirebilir.¹

Enfeksiyonlar

Soğuk algınlığı, grip gibi virüs kaynaklı enfeksiyonlar, aşırı burun akıntısı oluşturabilir. Nefes ile birlikte burun ve sinüslere gelen virüsler, bu bölgelerin iç yüzeyini tahriş eder. Tahrişi engellemek ve virüsü atmak için burun zarından bol miktarda berrak mukus yani sümük üretilir. Mukus virüsü yakalayarak burundan ve sinüsten atmaya çalışır. Eğer virüs burun zarını geçerse hastalanırsınız. Vücut bu durumda daha fazla mukus üretmeye başlar. Mukusun rengi beyaz, sarı ve bazen de yeşilimsi bir renk alabilir.¹

 

Soğuk Hava

Nefes ile alınan hava burun tarafından ısıtılır ve havanın ciğerlere inerken nemlenmesi sağlanır. Soğuk ve kuru hava burun astarını tahriş eder ve burun bezleri astarı nemli tutmak için aşırı mukus üreterek burun akıntısına yol açabilir.¹

Gözyaşı Dökmek

Vücut, ağlamaktan ya da gözlerdeki bir tahrişten dolayı aşırı gözyaşı ürettiğinde gözyaşları göz kapaklarının iç köşesinden kanallar yardımıyla fazla gözyaşını burun boşluklarına aktarır. Akan gözyaşları buruna damlayarak buradaki mukus üretimini artırır ve burun akıntısına neden olabilir.¹

Sinüzit

Bakteri, virüs kaynaklı enfeksiyonlar ve alerjiler sinüsleri tahriş ederek tıkanmasına ve sıvıyla dolmasına neden olabilir. Sinüslerdeki tıkanıklık yüzde baskı ve ağrıya, burun tıkanıklığına neden olabilir. Bu durumda burundan koyu, sarı ya da yeşil kıvamlı burun akıntısı gözlenebilir.¹

Nazal Polipler

Nazal polipler, burun ve sinüslerde ağrısız ve iyi huylu anormal hücre büyümeleridir. Polipler büyüdükçe burun akıntısına neden olabilir.¹

Yabancı Cisim

Buruna yabancı bir madde sıkışırsa vücut onu temizlemek için mukus üretir. Özellikle küçük çocuklarda görülen bu durum kötü kokulu burun akıntısına yol açabilir.¹

Alerjik Olmayan Rinit

Herhangi bir alerjik neden olmaksızın tütün dumanı, trafik dumanı be güçlü kokulara burun mukozasının verdiği tepkidir. Burun akıntısı ve hapşırma gibi belirtilere neden olabilir.¹

Gustatory Rinit

Baharatlı ve sıcak yiyecekler tüketildiğinde burun akıntısı yaşanabilir. Baharatlarda bulunan kapsaisin adlı bir kimyasal sinirleri tetikleyerek burun akıntısına neden olabilir.¹

Hamilelik Riniti

Hamilelik döneminde hormonlarda yaşanan değişiklikler altı hafta ya da daha uzun süre burun tıkanıklığı ve/veya burun akıntısına yol açabilir. Hamilelikte burun akıntısı sık görülen bir durumdur.¹

Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Burun akıntısı genellikle tıbbi açıdan acil bir durum olarak değerlendirilmez ve kendiliğinden geçer. Ancak sinüzit ya da rinit gibi bazı kronik ya da akut enfeksiyonların belirtisidir. Burun akıntısı birkaç gün sonra düzelmezse ve farklı semptomlar da burun akıntısına eşlik ederse doktora başvurmak gerekebilir.² Burun akıntısı nasıl geçer sorusuna cevap olarak aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz:

Sıcak İçecekler Tüketin

Soğuk algınlığı veya grip kaynaklı burun akıntısının hafiflemesi için yeterli ve dengeli bir beslenme programı soğuk algınlığına iyi gelen yemekler ile desteklenebilir. Sıcak içecekler soğuk algınlığı semptomlarının hafiflemesine yardımcı olabilir. Soğuk algınlığına iyi gelen çaylar, sıcak tüketildiğinde ağız ve burun boşluklarındaki sinirleri uyararak burun akıntısı gibi soğuk algınlığı semptomlarını hafifletebilir. Grip ya da nezle durumunda en çok önerilen çaylardan biri olan yeşil çay hakkında merak ettiğiniz tüm detaylara “Yeşil çay faydaları” yazımızdan ulaşabilirsiniz.²

Sıcak Buhar Uygulayın

Sıcak suyun içine esansiyel yağlar ya da otlar ekleyip buharını solursanız soğuk algınlığı semptomlarından biri olan burun akıntısının hafiflemesine yardımcı olabilirsiniz.²

Sıcak Banyo Yapın

Sıcak su ile banyo yapmak burun ve sinüslerin nemlenmesini sağlayarak soğuk algınlığı semptomlarının hafiflemesine yardımcı olabilir. Burun akıntısının tedavisini destekler ve vücut kaslarının gevşemesine katkıda bulunarak rahatlamanızı sağlayabilir.²

Diğer Yöntemler

Burun akıntısına neden olan faktöre yönelik aşağıdaki tedavi yöntemleri burun akıntısı nasıl geçer sorusuna cevap olabilir:

Sinüs enfeksiyonları: Sinüs enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişen burun akıntıları genellikle kendi kendine geçer. Ancak burun akıntısı 10 günün üzerinde devam ederse doktorunuz antibiyotik, oral ya da topikal dekonjestan ya da burun için steroid spreyler önerebilir.¹

Kronik rinit: Uzun süren burun akıntısı ile karakterize kronik rinit durumunda, altta yatan nedene göre tedavi planlanır. Genellikle nedenin teşhisi için kulak burun boğaz konusunda uzman bir doktora yönlendirilir. Burun akıntısına neden olan faktörle eğer geniz eti büyümesi, nazal polipler ya da septum deviasyonu gibi yapısal sorunlar ise cerrahi bir işlem gerekebilir.¹

Sürekli Burun Akıntısının Sebepleri Ne Olabilir?

Uzun süre geçmeyen sürekli burun akıntısı, kronik burun akıntısı olarak tanımlanır ve pek çok farklı faktörden kaynaklanabilir. Bağışıklık sisteminin yabancı maddelere saldırdığı otoimmün bir durum olan alerjiler sürekli burun akıntısının en yaygın nedenidir.³ Buna ek olarak sürekli burun akıntısına neden olan diğer sebepler şunlardır:

Kronik Sinüzit

Sinüslerin ve burun boşluğunda 12 haftadan uzun süren iltihaplanma durumu kronik sinüzittir. Bu durum haftalarca, aylarca hatta yıllarca süren bir burun akıntısına neden olabilir.³

Alerjik Olmayan Rinit

Alerjik olmayan rinit, burun iç yüzeyinin iltihaplanması ve tahriş olması sonucu sürekli burun akıntısının meydana geldiği bir durumdur. Hormonal değişiklikler, bazı ilaçlar, antidepresanlar, doğum kontrol hapları, burun spreyleri, güçlü kokular, hava kirliliği, baharatlı yiyecekler, stres ve hava değişiklikleri gibi faktörler alerjik olmayan rinit bir başka deyişle sürekli burun akıntısına neden olabilir.³

Burun Polipleri

Burun veya sinüs astarında iyi huylu hücre büyümeleri olarak tanımlanan burun polipleri sürekli burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve koku kaybına neden olabilir.³

Geniz Eti

Geniz eti bir diğer adıyla adenoidler boğazın arkasında bulunan küçük doku parçalarıdır. Genellikle 5 yaşından küçük çocuklarda görülen geniz eti büyümesi sürekli burun akıntısı ve burun tıkanıklığına yol açabilir.³

Burunda Yabancı Cisim

Genellikle çocukların burnuna bir maddenin sıkışması kronik burun akıntısına neden olabilir. Yabancı cisimden dolayı gelişen akıntı tek taraflı burun akıntısı şeklindedir.³

Beyin Omurilik Sıvısı Sızıntısı

Beyin omurilik sıvısı, beyin ve omuriliği çevreleyen sulu bir sıvıdır. Kafa travması ya da sinüs ameliyatı gibi bir cerrahi işlemden sonra bu doku hasar görebilir ve sıvı dışarı sızabilir. Beyin omurilik sıvısı sızıntısı denilen bu durumda tek taraflı burun akıntısı gözlenir. Beyin omurilik sıvısı sızıntısı menenjite yol açabileceğinden acil tıbbi müdahale gerektirir. Bir yaralanma ya da ameliyat sonrası tek taraflı burun akıntısı söz konusu ise hemen tıbbi yardım almalısınız.³

Sinonazal Tümör

Burun veya sinüslerde kötü huylu kanser oluşumları tek taraflı geçmeyen burun akıntısına neden olabilir. Bu belirtiye ek olarak baş ağrısı, burun kanaması gibi semptomlar da gözlenebilir.³

Geçmeyen Burun Akıntısı Korona Belirtisi midir?

Geçmeyen burun akıntısı, neredeyse tüm korona hastalarında yaygın olarak görülen bir belirtidir. Diğer tüm solunum yolları enfeksiyonlarında olduğu gibi koronaya neden olan SARS-CoV-2 virüsü nefes ile burun kanallarına girer. Burun ve sinüsleri kaplayan zarların iltihaplanmasına neden olur. Bağışıklık sistemi iltihaplanmaya tepki olarak burun ve sinüslerden mukus salgılanmasını artırır. Mukus korona virüsünün yakalanmasına yardımcı olmak amacıyla aşırı derecede salgılanır ve bu durum geçmeyen burun akıntısına neden olur. Burun zarlarından salgılanan mukus eğer korona virüsünün vücuttan atamazsa virüs boğaza doğru hareket eder ve öksürük ve boğaz ağrısına neden olur. Boğazdan da atılmadığında virüs akciğerlere kadar ulaşarak ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Ancak çocuklarda geçmeyen burun akıntısı her zaman korona semptomu olarak değerlendirilmemelidir. Çocuklarda koronanın en yaygın belirtileri genellikle ateş, öksürük ve boğaz ağrısıdır.⁴

Burun Akıntısı Bulaşıcı mıdır?

Burun içini tahriş eden ve burun zarını zedeleyen hemen her durum burun akıntısına neden olabilir. Bir polip, burnu tıkayan bir madde, alerjenler ve hatta migren ya da ağlamak bile burun akıntısına yol açabilir. Nezle, grip, korona gibi virüs kaynaklı burun akıntıları haricindeki diğer burun akıntıları bulaşıcı değildir. Ancak üst solunum yolları hastalıklarına neden olan virüs kaynaklı enfeksiyonlarda burun akıntısı hastalığın bir başka kişiye geçmesine neden olabilir. Alerji nedeniyle gelişen burun akıntıları, kişiye özgüdür. Kişinin bağışıklık sisteminin toz, hayvan tüyü ya da polen gibi yabancı maddelere verdiği özel bir tepkidir. Soğuk algınlığına neden olan virüsler burun ve boğaz salgılarında bulunur. Burun akıntısında yer alan virüsler damlacık yoluyla etrafa saçılarak diğer kişilere bulaşabilir. Bu nedenle özellikle enfeksiyon kaynaklı burun akıntısı durumunda kişisel hijyene dikkat edilmesi ve maske ile dolaşılması hastalığın bulaşmasını önleyebilir. Burun akıntısına el ile temas edilmekten kaçınmalı, her burun silmeden sonra eller yıkanmalı ya da dezenfektan ile temizlenmelidir. Özellikle hapşırma ya da öksürme gibi durumlarda mendille ağzın kapatılmasına dikkat edilmelidir.^5,6

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.