Alkol Neden Zararlıdır? alkolün Sağlığa Zararları Nelerdir?

Alkol Neden Zararlıdır?

Vücuda herhangi bir olumlu etkisi bulunmayan alkol zararları ile bilinen ve uzak durulması gereken bir maddedir. Her ne kadar vücut üzerindeki etkileri hemen hissedilmese de alkolün sağlığa zararları aslında ilk yudumla birlikte başlayabilir. Bununla birlikte alkolün herhangi bir güvenli alım miktarı yoktur. Az miktarda tüketimi dahi sağlık açısından zararlı olarak kabul edilir. Güvenli olan durum alkol almamak olsa da ne kadar az miktarda alkol alınırsa sağlık risklerindeki artış da o kadar az olacaktır.^2,3

Alkolün Zararları Nelerdir?

Vücudu çok farklı mekanizmalar üzerinden olumsuz etkileyen alkolün zararları sanılandan çok daha fazladır. Bunlardan en belirginleri arasında şunlara yer verilebilir:

Kaza ve Yaralanma Riskleri Artar

Alkol kullanımı; kazara yaralanma, trafik kazası, kendine veya bir başka kişiye alkolün etkisiyle zarar verme gibi olasılıkları beraberinde getirebilir. Bu gibi durumlar beklenmeyen ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.²

Hamilelik Sırasında Kullanımı Çeşitli Sorunlara Yol Açabilir

Hamilelik sırasında alkol kullanımı hem anne hem de bebek sağlığı açısından oldukça zararlıdır. Hamilelerin veya hamilelik olasılığı bulunan kişilerin alkol kullanması bebekte düşük doğum ağırlığı, merkezi sinir sistemi sorunları, anormal yüz özellikleri, büyüme ve gelişmeye ilişkin sorunlar, zeka ve davranış problemleri ile çeşitli doğum kusurlarına neden olabilir.⁷

Diyabet Hastalarında Kan Şekerine İlişkin Sorunları Beraberinde Getirebilir

Diyabet hastalarında aşırı miktarda alkol alımı, kan şekerinde düşme (hipoglisemi), yükselme (hiperglisemi), ketoasidoz ve hipertrigliseridemi gibi sorunları beraberinde getirebilir.⁸

Karaciğer Hasarı Olasılığını Artırır

Alkol ve tüketilen diğer toksik maddelerin etkisiz hale getirilmesi, karaciğerin görevidir. Bu nedenle karaciğer alkol kullanımından olumsuz etkilenen başlıca organlardandır. Alkolün karaciğere zararları sonucunda oluşabilen karaciğer yağlanması, karaciğer sirozu, hepatitler gibi birçok hastalık türü mevcuttur. Bu nedenle karaciğer sağlığı için alkolden uzak durulmalıdır.⁷

Bazı Kanser Türlerine Yakalanma Olasılığını Yükseltebilir

Alkol tüketimi; ağız, boğaz, meme, kolon ve akciğer kanserleri için bir risk faktörü olarak kabul edilir. Özellikle de ağız ve boğaz bölgesi, alkole savunmasız bir şekilde maruz kaldığından kanserleşme konusunda öncelikli risk altındadır.⁷

Beyin, Sinir Sistemi ve Ruh Sağlığına Zarar Verebilir

Aşırı alkol sistemi beyin, sinir sistemi ve de ruh sağlığı üzerinde belirgin riskler oluşturabilir. Etil alkol, beyin hücreleri arasındaki iletişimi azaltarak sarhoşluğa neden olur. Bu kısa vadeli etkinin haricinde uzun vadeli etkiler arasında hafıza kaybı, demans, beyinde küçülme, beyin ve sinir sistemine ilişkin kalıcı fonksiyon bozuklukları, depresyon ve anksiyete gibi olumsuzluklar yer alabilir.⁷

Obezite Riskini Artırabilir

Alkol, yağdan sonra ikinci en zengin enerji kaynağıdır ve 1 ml’lik miktarı vücuda yaklaşık olarak 7 kcal enerji sağlar. Bu nedenle özellikle de fazla miktarda alkol alımı, fazla enerjinin vücutta yağ olarak depolanması ile sonuçlanır. Uzun süreli alkol kullanımı ise obezite riskini doğrudan artırabilir.^7,9

Kalp Sağlığını Olumsuz Etkileyebilir

Düzenli olarak yüksek miktarda alkol almak, tansiyon yüksekliği (hipertansiyon) ile doğrudan bir ilişki içerisindedir. Tansiyon yüksekliğinin sürekli olarak devam etmesi ise kalp sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Alkolün kalbe zararları arasında kalp kasının zorlanması, buna bağlı olarak kalp krizi ve felç risklerinin ve çeşitli kardiyovasküler hastalıklara eğilimin artması sayılabilir.¹⁰

Alkol Hangi Organlara Zarar Verir?

Alkol içmenin zararları vücutta uzun vadede pek çok farklı şekilde görülebilir. Organ hasarları da bunlardan bir tanesidir. Özellikle de düzenli olarak yüksek miktarda alkol tüketimine bağlı olarak vücutta zarar görmesi muhtemel olabilecek organlar arasında şunlara yer verilebilir:^2,3

• Karaciğer,
• Beyin,
• Kalp ve damar ağı,
• Mide ve sindirim sisteminin diğer organları,
• Üreme organları,
• Böbrekler.

Alkolün Cilde ve Vücuda Zararları Nelerdir?

Alkolün vücuda zararları yalnızca iç organlarda değil aynı zamanda vücudun dış yüzeyini kaplayan cilt üzerinde de kendini gösterir. Genel olarak alkolün cilde zararları kısa ve uzun vadeli zararlar olmak üzere iki farklı kategoride incelenebilir.

Kısa vadeli olumsuz etkiler arasında su kaybına (dehidrasyon) bağlı olarak ciltte kuruma, cilt elastikiyetinde azalma, dudak kuruluğu gibi durumlar yer alır. Bu etkiler temel olarak alkolün idrar söktürücü (diüretik) etkisinden ve aynı zamanda alkol içilen süreç boyunca su tüketiminin unutmasından kaynaklanır. Bununla birlikte alkolün uyku bozukluğuna neden olmasının sonucunda göz altında koyu renkli halkalar, daha soluk renkli bir ten, daha fazla kırışıklık görünümü gibi etkiler görülebilir. Kısa vadeli bu gibi etkilerin yanı sıra yoğun ve düzenli kullanımdan kaynaklanan uzun vadeli etkiler arasında şunlara yer verilebilir:

• Ciltte enfeksiyon risklerinin artması,
• Yaralanma riskinin artması ve buna bağlı olarak enfeksiyon ve yara izi oluşumu risklerinde artış,
• Bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak cilt kanserine yakalanma olasılığında artış,
• Alkolün hepatit ve siroz gibi hastalıklara neden olduğu durumlarda oluşabilen sarılık, koyu renkli göz çevresi, cilt yüzeyinde kan damarlarının belirginleşmesi, ciltte kaşıntı gibi sorunlar,
• Gül hastalığı (rosacea), sedef hastalığı, seboreik dermatit veya egzama gibi bazı hastalıklara yakalanma riskinin artması,
• Vitamin ve mineral eksikliklerine bağlı gelişebilecek cilt sorunları.⁴

Alkolün Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkileri Nelerdir?

Alkolün tıbbi zararları arasında en önde gelenlerden bir tanesi de bağışıklık sistemi üzerinde yarattığı olumsuz etkilerdir. İnsan vücudu bakteri veya virüs gibi yabancı bir hastalık etkeni karşılaştığında bunu yok etmek için bağışıklık yanıtı adı verilen tepkiyi oluşturur. Bağışıklık sistemi tarafından verilen bu yanıtın başarısı, bağışıklık hücreleri tarafından oluşturulur ve savunma sisteminin ne kadar sağlıklı olduğu ile doğru orantılıdır. Alkol tüketimi ise bağışıklık sisteminde görevli olan bu bağışıklık hücrelerine zarar vererek vücudun savunma sistemini daha güçsüz hale getirir. Dolayısıyla hastalık yapıcı dış etkenler vücuda daha kolay giriş yapabilir ve burada bağışıklık yanıtına takılmadan daha hızlı bir şekilde enfeksiyona yol açabilir. Söz konusu patojenlerin vücuttan temizlenmesi de zorlaşacağından geçirilen enfeksiyonlar daha şiddetli ve uzun süreli olabilir.⁵

Alkol ve bağışıklık sistemi ilişkisinin bir diğer belirgin örneği de alkolün bağırsak florasını oluşturan yararlı mikroorganizmaları yok etmesidir. Normalde bağırsaklar içerisinde yer alan, sindirimi kolaylaştırırken bağışıklık sistemine de katkıda bulunan bu bakteriler yoğun alkol kullanımından zarar görür. Bu sayede bağırsaklarda patojen mikroorganizmaların yakalanması zorlaşabilir, bağırsaklanma iltihaplanma riskleri artabilir. Alkolün bağışıklık sistemi üzerindeki diğer bir olumsuz etkisi de uyku düzenini bozmasından kaynaklanır. Bir kişinin uyku düzeninin bozulması ve uyku kalitesinin düşmesi, bağışıklık sisteminin zayıflamasında doğrudan etkilidir. Yapılan bilimsel çalışmalara bakıldığında uyku miktarı ne kadar az ise soğuk algınlığı gibi enfeksiyonların gelişim riskinin de o kadar yüksek olduğu görülür. Aynı zamanda alkol kullanımı ile bu hastalıklardan iyileşme süreçleri de olumsuz etkilenir. Sonuç olarak sağlıklı bir bağışıklık sistemi için alkol kullanımından kaçınılmasında, mümkünse alkol alımının sıfıra indirilmesinde fayda vardır.⁵

Alkolü Bırakmanın Sağlık Açısından Faydaları

Düzenli alkol kullanma alışkanlığı olan bireylerde alkolün vücuda zararları, alkol alımının bırakılması ile doğrudan azalmaya başlayabilir. Bu etkiler özellikle de bağımlılık düzeyinde alkol kullanma alışkanlığı bulunanlar için oldukça belirgindir. İçkinin bırakılmasının ardından yaşanabilecek belirtiler ve ardından sağlık açısından görülebilecek faydalar küçük farklılıklarla da olsa şu şekilde görülebilir:⁶

• 2-12 saat aralığında ellerde titreme, gerginlik, terleme, huzursuzluk ve anksiyete gibi yoksunluk belirtileri hissedilebilir.
• 12-24 saat aralığında alkolün vücuttan geri çekilmesine bağlı olarak yaşanan belirtiler devam ederken enerji düşüklüğü, depresif hisler, uykusuzluk ve alkol alma isteği gözlenebilir.
• 2-3 gün içerisinde yoksunluk belirtileri azalmaya veya yönetilebilir hale gelmeye başlayabilir.
• 3-7 gün içerisinde yoksunluk hisleri çoğu kişi için kaybolabilir. Ancak çok yoğun içiciler için bu süreçte de yoksunluk hisleri devam edebilir ve böyle durumlarda genellikle tıbbi gözetim gerekir.
• 1 hafta sonrasında uyku düzeni iyileşmeye başlayabilir. 2 hafta sonrasında alkolün vücuda getirdiği yoğun enerji alımının ortadan kalkmasına bağlı olarak kilo kaybı hissedilebilir. Karaciğer yağlanması bu aşamadan sonra hafiflemeye başlayabilir.
• 3-4 hafta sonrasında alkol alımına bağlı tansiyon yüksekliği bulunan kişilerde tansiyon dengelenmeye başlayabilir.
• 1 ay sonra cilt daha sağlıklı bir görünüme kavuşabilir.
• 3 ay sonra genel sağlık konularında iyileşmeler görünebilir, enerjide yükselme görülebilir.
• 1 yılın sonunda ise hemen tüm bireyler alkolün neden olduğu uykusuzluk, ruhsal sorunlar, enerji düşüklüğü, alkol isteği gibi belirtilerden tamamen kurtulabilir ve yaşamına sağlıklı bir birey olarak devam edebilecek hale gelebilir.

Alkol tüketimi, yukarıda da görüldüğü üzere bağışıklık sistemi başta olmak üzere pek çok yönden vücudu olumsuz etkileyerek çeşitli şekillerde zarar görmenizi sağlar. Bu nedenle alışkanlık düzeyinde alkol alımınız varsa bu alışkanlıktan kurtulmak için hekiminize de danışmanızda ve bir an önce adım atmanızda fayda vardır. Bunun yanı sıra zayıflayan bağışıklık sistemini güçlendirmek için ek önlemler alabilir, bağışıklık sistemini güçlendiren besinler ve bazı gıda takviyeleri konusunda da hekiminizden görüş alabilirsiniz. “Bağışıklık sistemi neden zayıflar?”, “Bağışıklık sistemi çökerse ne olur?” ve “Bağışıklık sistemi nasıl güçlendirilir?” konu başlıklı diğer içeriklerimizi de inceleyerek konu hakkında daha detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.